کیف پول ارز دیجیتال چیست؟

اگر به قصد معامله‌گری یا سرمایه‌گذاری یا حتی کنجکاوی می‌خواهید وارد فضای ارزهای دیجیتال شوید، احتمالاً می‌دانید که اولین گام، انتخاب و راه‌اندازی والت (Wallet) یا کیف پول ارز دیجیتال است.

کیف پول‌های ارز دیجیتال انواع مختلفی دارند و هریک برای رفع نیازهای کاربران خاصی عرضه می‌شوند. برای انتخاب بهترین کیف پول ارز دیجیتال، ابتدا باید شناختی نسبی از این کیف پول‌ها به‌دست آورید و ببینید که کدام ویژگی برایتان اولویت دارد.

در این مطلب، بررسی می‌کنیم که کیف پول‌ ارز دیجیتال چیست و انواع آن کدام‌ند و هریک چه ویژگی‌هایی دارند. پس تا انتهای مطلب همراه ایرانکس باشید.

کیف پول ارز دیجیتال چیست؟

قدم اول ما برای کار کردن با ارزهای دیجیتال،‌ داشتن کیف پول است. کیف پول‌ها انواع مختلفی دارند که باید با آن‌ها و تفاوت‌هایشان آشنا باشیم. بعضی از کیف پول‌ها رایگان هستند و برای تهیه برخی از آن‌ها باید هزینه کرد. عدم آگاهی و سهل‌انگاری کاربران در ارتباط با والت‌ها، یکی از دلایل اصلی از دست رفتن یا سرقت رمزارزها است.

امنیت رمزارزهای ما کاملا به شناخت و استفاده ما از والت‌ها وابسته است. ما باید کاملا آگاه باشیم که برای دریافت رمزارز یا تعامل با یک برنامه غیرمتمرکز (dApp)، چه اطلاعاتی از کیف پول را می‌توانیم در اختیار دیگران بگذاریم و چه اطلاعاتی هرگز نباید افشا شود.

کیف پول ارز دیجیتال چگونه کار می‌کند؟

نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که رمزارزهای شما در کیف پول‌ها ذخیره نمی‌شوند، بلکه هر ارز دیجیتال در بلاکچین مخصوص خودش ثبت و ضبط می‌شود. والت‌ها صرفا یک رابط با شبکه‌های بلاکچینی هستند که به کاربر اجازه مشاهده و مدیریت رمزارزهایش را می‌دهند.

جابجایی ارزهای دیجیتال به صورت تراکنش‌هایی روی بلاکچین‌ها ثبت می‌شود. وقتی شخصی بیت کوین یا هر نوع ارز رمزنگاری شده دیگری برای شما ارسال می‌کند، در اصل انتقال مالکیت آن ‌توکن‌ها به آدرس کیف پول شما را امضا می‌کند. این امضا که به آن امضای دیجیتال می‌گوییم، از ترکیب کلید عمومی و خصوصی فرستنده ایجاد می‌شود. در ادامه مهمترین عناصر یک کیف پول را معرفی می‌کنیم که کمک می‌کنند تا نحوه عملکرد آن‌ را بهتر درک کنید.

کلیدهای عمومی و خصوصی

فرآیند ساخت یک کیف پول با ایجاد یک زوج کلید آغاز می‌شود که به آن‌ها کلید عمومی (Public Key) و کلید خصوصی (Private Key) می‌گوییم. از این کلیدها برای رمزنگاری اطلاعات استفاده می‌شود و به صورت رشته‌ای از اعداد و حروف هستند. در اصل ابتدا یک کلید خصوصی ساخته (Generate) می‌شود، از کلید خصوصی با استفاده از توابع ریاضی کلید عمومی و نهایتا از کلید عمومی، آدرس‌ ایجاد می‌شود. توجه داشته باشید که این رابطه کاملا یک‌طرفه است و به هیچ‌عنوان نمی‌توان از آدرس یا کلید عمومی به کلید خصوصی رسید.

آدرس و کلید عمومی را می‌توان مشابه شماره کارت‌های بانکی در نظر گرفت که به دیگران می‌دهیم تا برایمان پول واریز کنند. کلید خصوصی نیز همانند رمز کارت است که جز خودمان کسی نباید از آن آگاه باشد. آدرس شما به طور عمومی در بلاکچین ثبت شده و همه می‌توانند آن را ببینند، اما به هیچ عنوان نباید اجازه دهید تا فرد دیگری به کلید خصوصی شما دسترسی پیدا کند.

همچنین اگر به هر دلیلی کیف پول خود را از دست بدهید (مثل پاک شدن نرم‌افزار) و بخواهید نسخه پشتیبان یا بکاپ آن را استفاده کنید،‌ باید کلید خصوصی را داشته باشید. بنابراین بسیار مهم است که کلیدهای خصوصی را در جایی امن نگهداری کنید و به آن دسترسی داشته باشید.

عبارت بازیابی

گفتیم فرم کلیدهای عمومی و خصوصی به صورت رشته‌ای از اعداد و حروف است،‌ پس به خاطر سپردن و یادداشت کردن آن‌ها سخت است. برای این که ذخیره کردن کلیدهای خصوصی راحت شود، در زمان ساخت کیف پول به ما عبارت بازیابی یا Seed داده می‌شود. عبارت بازیابی تعدادی کلمه انگلیسی است که می‌توان آن‌ها را یادداشت کرد و برای بازیابی کیف پول، به جای کلید خصوصی از آن استفاده کرد. اگر کسی جز خود ما به این عبارات دسترسی پیدا کند،‌ می‌تواند کیف پولمان را خالی کند.

حضانتی (Custodial) یا غیر حضانتی (Non-Custodial)

در طرف مقابل در کیف پول غیرحضانتی یا Non-Custodial، کلیدهای خصوصی در اختیار خود کاربر است و تیم سازنده کیف پول هیچ‌گونه دسترسی به Private Key کاربران ندارد. بنابراین مشخص است که وظیفه نگهداری امن از کلید خصوصی بر عهده خود کاربر است. اگر کلید خصوصی یا عبارت بازیابی یک کیف پول غیرحضانتی را گم کنید،‌ هیچ راهی برای بازیابی دارایی داخل آن وجود دارد.

توصیه می‌کنیم همیشه رمزارزهای خود را در یک کیف پول غیرحضانتی نگهداری کنید و البته از کلیدهای خصوصی به خوبی نگهداری کنید. وقتی از کیف پول حضانتی استفاده می‌کنید، یعنی کنترل دارایی خود را به آن‌ها می‌سپارید. پس اگر بخواهد می‌توانند اجازه دسترسی شما به رمزارزهایتان را ندهند و سرمایه خود را از دست بدهید.

انواع کیف پول ارز دیجیتال

اکنون که می‌دانیم کیف پول چیست، بهتر است با انواع آن و خصوصیات هرکدام آشنا شویم. دو عامل مهم در دسته‌بندی کیف پول‌های ارز دیجیتال عبارت‌اند از: امانی یا غیرامانی بودن و آنلاین یا آفلاین بودن.

کیف پول امانی کیف پولی است که کلیدهای خصوصی‌تان در‌اختیار شما نیست. همان‌طور‌که قبلاً اشاره کردیم، کلید خصوصی راه اصلی دسترسی شما به دارایی‌هایتان است. اما در برخی پلتفرم‌ها یا اپلیکیشن‌ها این داده حیاتی به شما ارائه نمی‌شود. برای مثال، کیف پولی که در صرافی‌های دیجیتال ایجاد می‌کنید، کیف پولی امانی است. درمقابل، هر کیف پولی که کلید خصوصی را نزد خودش به «امانت» نگه نمی‌دارد، کیف پول غیرامانی نامیده می‌شود.

توجه کنید هرگز دارایی‌های خود را برای طولانی‌مدت در کیف پول امانی نگه‌داری نکنید. در صورتی که قصد دارید ارزهای خود را در حساب صرافی نگهداری کنید، پیشنهاد می‌کنیم یک صرافی مطمئن را انتخاب کنید.

معیار دیگر برای دسته‌بندی کیف پول‌ها آفلاین یا آنلاین بودن آن‌هاست. به کیف پول آنلاین کیف پول «داغ» (Hot Wallet) و به کیف پول آفلاین کیف پول «سرد» (Cold Wallet) هم گفته می‌شود. کیف پول‌های آنلاین به اتصال به اینترنت نیاز دارند و همین موضوع می‌تواند دارایی‌هایتان را در‌معرض حمله‌های سایبری و هک قرار دهد.

کیف پول‌های مبتنی‌بر وب و افزونه‌های مرورگر و تمام اپلیکیشن‌های موبایل و کامپیوتر کیف پول آنلاین محسوب می‌شوند. دارایی‌ها در کیف پول‌های آنلاین دسترس‌پذیرتر هستند و با چند کلیک به‌سادگی می‌توان آن‌ها را ارسال یا دریافت کرد.

کیف پول‌های سخت‌افزاری و کیف پول‌های کاغذی دو نوع رایج کیف پول آفلاین هستند که بدون اتصال به اینترنت دست هکرها را از دارایی‌هایتان کوتاه می‌کنند.

تمایز مهم میان کیف پول‌های آنلاین و آفلاین، میزان امنیت دارایی‌های دیجیتال است.

در‌ادامه، به انواع رایج کیف پول‌‌ها و نمونه‌هایی از هرکدام اشاره می‌کنیم:

کیف پول ارز دیجیتال موبایلی:

نرم‌افزاری برای گوشی‌ هوشمند است و می‌توان آن را پرکاربردترین نوع کیف پول دانست؛ چراکه گوشی هوشمندتان احتمالاً همیشه در جیبتان است و دسترسی سریع و همیشگی شما به دارایی‌هایتان را مهیا می‌کند. برای نمونه، اپلیکیشن‌هایی مانند تراست والت (Trust Wallet) و مای‌اتروالت (MyEtherWallet) که برای سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS عرضه شده‌اند‌، برخی از کیف پول‌های موبایلی هستند. همچنین، کیف پول‌های پرطرفداری مانند اتمیک والت (Atomic Wallet) و متامسک (Metamask) و کوینومی (Coinomi) نسخه‌هایی برای گوشی‌های هوشمند عرضه کرده‌اند.

کیف پول ارز دیجیتال دسکتاپی:

این کیف‌ پول‌ نرم‌افزاری روی کامپیوترهای شخصی و سیستم‌عامل‌های ویندوز و لینوکس و مک نصب می‌شود و کاربرد فراوانی دارد. یکی از کیف پول‌های دسکتاپ مشهور که هم‌زمان از ده‌ها دارایی‌ دیجیتال پشتیبانی می‌کند، کیف پول اکسودوس (Exodus) است. کیف پول‌های دسکتاپی کوینومی و اتمیک و گواردا (Guarda) نیز از کیف‌ پول‌های محبوب در میان کاربران هستند.

کیف پول ارز دیجیتال تحت‌وب:

این نوع کیف پول را می‌توان دسترس‌پذیرترین و راحت‌ترین کیف پول ارز دیجیتال دانست؛ زیرا با هر مرورگر اینترنتی و در هر دستگاهی دردسترس است. بااین‌همه، تعامل این کیف پول‌ها با سرورهای اینترنتی باعث می‌شود که برای هکرها هم دسترس‌پذیرتر باشند و در میان انواع مختلف کیف پول، در رتبه اول بیشترین ریسک هک‌ یا مسدود‌شدن جای بگیرند. کیف پول بلاک چین (Blockchain.com) یکی از کیف پول‌های تحت‌وب مشهوری است که از کوین‌هایی همچون بیت کوین، بیت کوین کش، اتریوم و استلار پشتیبانی می‌کند. کیف پول‌های تراست والت و مای‌اتروالت و پکس‌فول (Paxful) نیز به کاربران خود اجازه می‌دهند تا از نسخه وب استفاده کنند.

افزونه مرورگر:

یکی از انواع پرطرفدار کیف‌ پول‌ است که در قالب افزونه (Extension) مرورگر شما را به مرورگر بلاک چین تبدیل می‌کند. شاخص‌ترین کاربرد این کیف پول‌ها امکان تعامل با پلتفرم‌های غیرمتمرکز و مبتنی‌بر وب ۳.۰ است. با‌توجه‌به اتصال دائمی افزونه‌ها به اینترنت و مرورگرهای اینترنتی، امکان هک و حمله سایبری به کیف پول‌های افزونه مرورگر هم زیاد است. در‌حال‌حاضر، یکی از کیف پول‌های مشهور و پرکاربرد افزونه مرورگر، متامسک است که هم‌زمان از چندین بلاک چین و ده‌ها توکن مختلف پشتیبانی می‌کند. افزونه‌های مرورگر مای‌اتروالت و گواردا هم در‌دسترس کاربران این کیف پول‌ها قرار دارند.

کیف پول ارز دیجیتال سخت‌افزاری:

دستگاهی کوچک و بسیار ایمن‌ است که بدون اتصال به اینترنت، با استفاده از چند لایه محافظتی، راه را بر هک و حمله‌های سایبری می‌بندد. کیف پول‌ سخت‌افزاری برخلاف دیگر انواع کیف پول که پیش‌تر معرفی کردیم، رایگان نیست و در‌حال‌حاضر (زمستان۱۴۰۱)، برای تهیه آن‌ باید بین حدود ۲ تا ۸میلیون تومان هزینه پرداخت کنید. با پرداخت این هزینه تا حد زیادی می‌توانید از امنیت دارایی‌هایتان آسوده‌خاطر باشید؛ زیرا کلیدهای خصوصی این کیف پول‌ هرگز از دستگاه خارج نمی‌شوند و بدین‌ترتیب، هیچ فردی جز شما به دارایی‌هایتان دسترسی نخواهد داشت.

ناگفته نماند کار با کیف پول‌ سخت‌افزاری به‌‌دلیل آنلاین‌نبودن و لایه‌های مختلف محافظتی آن‌ها اندکی پیچیده و زمان‌بَر است و اگر روزانه با معاملات دارایی‌های دیجیتال سروکار دارید، شاید بهتر است از کیف پول‌ آنلاین استفاده کنید. کیف پول‌های لجر (Ledger) و ترزور (Trezor) ازجمله کیف پول‌های سخت‌افزاری مشهور ارز دیجیتال هستند.

کیف پول ارز دیجیتال کاغذی:

این کیف پول را به‌سادگی و با پرینت‌گرفتن کد QR کلید خصوصی (عبارت بازیابی) روی برگه کاغذ می‌توان ایجاد کرد. نکته دیگر اینکه کیف پول کاغذی نیز آفلاین محسوب می‌شود و در گذشته، یکی از روش‌های پرطرفدار تضمین ایمنی دارایی‌های دیجیتال بود. بااین‌حال، از‌آن‌جا‌که امکان مخدوش‌شدن یا از‌بین‌رفتن برگه‌های کاغذ بسیار بیشتر از دستگاه‌های سخت‌افزاری است،