کلاهبرداری در حوزه ارز دیجیتال چیست؟ چطور تشخیص دهیم؟
در دنیای ارز دیجیتال تازه‌کار هستید؟ اغلب احساس می‌کنید که ارزهای دیجیتال از نظر کلاهبرداری (scam) و سرقت بسیار خطرناک هستند؟ آیا با انواع کلاهبرداری در ارزهای دیجیتال آشنایید؟ در گذشته قربانی کلاهبرداری در حوزه ارز دیجیتال شده‌اید؟ درک می‌کنیم که دیدن این وضعیت که دارایی‌هایتان در یک چشم به هم زدن دزدیده شود، چقدر دردناک است. کلاهبرداری در این فضا بسیار گسترده است و مشکلات فوق برای افرادی که با ارز دیجیتال سروکار دارند بسیار رایج است. این مشکلات دلهره‌آورند و احتمالا عاملی بازدارنده هستند تا افراد مبتدی وارد دنیای ارز دیجیتال نشوند. این افکار به ذهن همه می‌رسد، اما ما به ندرت به دنبال راه‌حلی برای دور انداختن این ترس هستیم.
در این مقاله به معرفی انواع کلاهبرداری ارز دیجیتال می‌پردازیم و سپس معیارهایی که با در نظر گرفتن آنها می‌توانید پروژه‌های کلاهبرداری و پانزی را تشخیص دهید را بازگو می‌کنیم با ایرانکس همراه باشید.
تعریف کلاهبرداری و اسکم در ارزهای دیجیتال
کلاهبرداریها معمولا یک طرح فریبنده هستند که هدف آنها سوءاستفاده از سرمایه یا اطلاعات شخصی افراد است. در بازار ارزهای دیجیتال انواع مختلفی از کلاهبرداریها وجود دارند و سرمایه‌گذاران باید هنگام سرمایه‌گذاری هوشیار باشند. به‌طور کلی، کلاهبرداری‌های مربوط به ارزهای دیجیتال به دو دسته مختلف تقسیم می‌شوند:
- اقداماتی که کلاهبرداران در جهت بدست آوردن اطلاعات کاربران انجام می‌دهند تا امکان دسترسی به کیف پول دیجیتال قربانیان را پیدا کنند.
- انتقال ارز دیجیتال به‌طور مستقیم به شخص کلاهبردار که به‌دلیل جعل هویت، با وعده سرمایه‌گذاری‌های تقلبی یا فرصت‌های تجاری و هنگام استفاده از ابزارهای مخرب اتفاق می‌افتد.
انواع کلاهبرداری در حوزه ارز دیجیتال
تعویض سیم کارت یا Sim Swapping
Sim Swapping یکی از رایج‌ترین روش‌های کلاهبرداری است که بیشتر در مورد افراد مشهور انجام می‌گیرد. این اقدام به این صورت است که مهاجم به اپراتور تلفن هدف زنگ می‌زند و با استفاده از مهندسی اجتماعی، به اکانت او دسترسی پیدا می‌کند؛ سپس شماره تلفن قربانی را به سیم کارتی که در کنترل خودش است انتقال می‌دهد و در انتها، آن شماره تلفن را کنترل می‌کند.
زمانی که مهاجم شماره تلفن را در کنترل خود دارد، قادر به تنظیم مجدد رمز عبورهایی است که متکی بر تایید هویت دو مرحله‌ای مانند ایمیل و اکانت صرافی هستند. مبارزه با این حمله زمانی که شماره تلفن شما انتقال داده شده، بسیار دشوار است؛ به این دلیل که همه این چیزها قبل از آن که فرد متوجه شود، اتفاق می‌افتند.
کلاهبرداری در حوزه ارز دیجیتال با استفاده از ICO
ICOها در سال ۲۰۱۷ بسیار رایج شدند و همراه با آنها تبلیغات اغراق آمیزی به وجود آمد. کلاهبرداران از این تبلیغات اغراق‌آمیز سوءاستفاده می‌کردند و عرضه اولیه کوین‌های اسکم را راه اندازی می‌کردند که دارای وبسایت و وایت پیپر بوده و هدفی جز خالی کردن جیب سرمایه گذاران نداشته است.
کلاهبرداری در حوزه ارز دیجیتال از طریق فیشینگ
فیشینگ نوعی کلاهبرداری است که به فریب افراد می‌پردازد تا با رضایت، اطلاعات شخصی خود را ارائه دهند که از این اطلاعات برای مقاصد تبهکارانه استفاده شود. برخی از تاکتیک‌های رایج برای فیشینگ به شرح زیر هستند:
جعل کردن هویت یک سایت، سرویس یا فرد
یکی از آسان‌ترین کلاهبرداریهایی که افراد ممکن است در دام آن بیافتند، کلیک کردن بر روی لینکی است که فرد فکر می‌کند که او را به وبسایت یا سرویس هدف می‌برد؛ اما در عوض، این لینک فرد را به یک کپی از سایت اصلی می‌برد که تقریبا غیرقابل تمایز از سایت اصلی به نظر می‌رسد و URL آن بسیار شبیه است. سپس سایت جعلی از شما اطلاعات ورود و یا اطلاعات شخصی دیگری را می‌خواهد و با استفاده از اطلاعاتی که فراهم کرده‌اید، افراد پشت این سایت جعلی می‌توانند به اکانت شما در سایت اصلی وارد شوند و احتمالا همه کوین‌های موجود را سرقت کنند.
ارسال ایمیل جعلی به منظور کسب اطلاعات
این روش در مقایسه با روش‌های قبلی پیچیده‌تر است و نیاز به دانش فنی بیشتری دارد. متاسفانه تشخیص این روش خیلی آسان نیست. در مثال‌های قبل، کلاهبرداریها از طریق چشم قابل رویت بود و تنها به مقداری دقت و توجه نیاز داشت؛ اما در این مورد، فرد کلاهبردار متاداده خود را ویرایش می‌کند و آن را با جزئیات فرد مورد نظر تطابق می‌دهد؛ بنابراین تشخیص آن بسیار دشوار خواهد بود.
خوشبختانه امروزه روش‌های مقابله پیشرفت کرده‌اند و مثلا در Gmail، در برابر چنین کلاهبرداریهایی هشدار داده می‌شود. البته باید همواره هوشیار باشید؛ زیرا این کلاه‌بردار‌ها همگام با فناوری حرکت می‌کنند و همواره در جستجوی روش‌هایی برای دور زدن اقدامات امنیتی هستند. در جهان ارز دیجیتال هم این مسئله به وضوع دیده می‌شود و پدیده اسکم ارز دیجیتال روز به روز پیچیده‌تر می‌شود.
کلاهبرداری در حوزه ارز دیجیتال از طریق طرح‌های هرمی و پانزی
طرح هرمی یک مدل کلاهبرداری متکی به افراد برای کسب پول است و در آن، عملا فروش هیچ محصول یا سرویس واقعی انجام نمی‌شود. این طرح‌ها هرچه بیشتر رشد کنند، از دوام آنها کاسته می‌شود. Bitconnect یک طرح هرمی شناخته شده است، که افراد زیادی پس اندازهای خود را در آن واریز کردند؛ اما این شرکت معاملات را متوقف کرد، زیرا طرح‌های هرمی غیرقانونی هستند و قیمت این کوین هم همراه با آن دچار افت شدید شد.
شرکت‌های پانزی با ارائه طرح سود بسیار سودآور و بازاریابی گسترده محصولات سرمایه‌گذاران، توجه آنان را جلب می‌کنند. با این حال، پس از چند سال، شرکت را تعطیل می‌کنند و با تمام پول سرمایه‌گذاری شده در این طرح فرار می‌کنند. پرهیز از چنین طرح‌هایی بستگی به عادت و آشنایی فرد دارد. هیچ چیز در دنیای مالی تضمین نشده است. حتی نرخ بهره صندوق‌های تامینی نیز متفاوت است. اگر هر طرحی بازگشت سودآوری را تضمین کند، این طرح احتمالا یک طرح پانزی است.
شکل دیگری از طرح پانزی ربات‌های معاملاتی هستند. آنها ادعا می‌کنند که سبک استراتژی معاملاتی منحصر به فردی دارند که می‌تواند در مدت کوتاهی سرمایه‌تان را دو برابر یا سه برابر کند یا سود خارق‌العاده‌ای بدهد. اما نکته اینجاست: اگر آنها چنین استراتژی منحصر به فردی دارند، چرا به پول شما نیاز دارند؟ آنها می‌توانند به خوبی روی پول خود سرمایه‌گذاری کنند و سود قابل توجهی به دست آورند. بنابراین، شناسایی چنین کلاهبرداریهایی آسان است.
کلاهبرداری در حوزه ارز دیجیتال با استفاده از هدیه
این نوع از انواع کلاهبرداری ارزهای دیجیتال، تاکتیک فشاری برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند. بنابراین، بسیاری از سرمایه‌گذاران طعمه چنین کلاهبرداریهایی می‌شوند. آنها تعداد هدایای باقیمانده را نشان می‌دهند و دائما آن را با اعداد رو به پایین به روز می‌کنند تا در ذهن سرمایه‌گذاران فوریت ایجاد کنند.
در این روش کلاهبرداران سرمایه‌گذاران را با وعده پول دوبرابر در ازای پولی که منتقل می‌کنند، فریب می‌دهند. مثلا،
۱ اتریوم انتقال دهید، ۲ اتریوم دریافت کنید
۱۰۰ دات انتقال دهید: ۲۰۰ دات دریافت کنید
«فقط ۱۰۰ اتریوم باقی مانده است.»
چنین کلاهبرداریهایی با جعل دائمی هویت اینفلوئنسرهای معروف از طریق رسانه‌های اجتماعی مانند توییتر، یوتیوب و غیره ایجاد می‌شوند. به عنوان مثال، آنها پروفایل شما را به لیستی از مسابقات هدایا در توییتر اضافه می‌کنند. در یوتیوب، یک استریم زنده را اجرا می‌کنند که استریم/ مصاحبه یک اینفلوئنسر را بازپخش می‌کند و کاربران را به شرکت در برد چنین هدایایی تشویق می‌کند.
این کلاهبرداران از بات‌ها برای لایک کردن و کامنت گذاشتن در این پست‌ها استفاده می‌کنند و رتبه آنها را در الگوریتم توییتر بالا می برند و بدین ترتیب، افراد بیشتری را جذب خود می‌کنند. حتی افرادی خارج از فضای کریپتو مانند Elon Musk نیز هدف این کلاهبرداریها قرار می‌گیرند.
کلاهبرداری کیف پول
کلاهبرداری از کیف پول خصوصی با سرعت بسیار بالایی در حال پیشروی است. کلاهبرداران اغلب راه جدیدی برای ایجاد حملات فیشینگ پیدا می‌کنند. بنابراین، سرمایه‌گذاران باید با چنین اشکال جدیدی از حملات بالقوه آشنا باشند.
کلاهبرداران اغلب تبلیغات کیف پول‌های خصوصی جعلی را در گوگل یا سایر موتورهای جستجو ایجاد می‌کنند. این وب سایت‌های کیف پول خصوصی جعلی شبیه به وب‌سایت‌های قانونی هستند. هنگامی که این کیف پول‌های جعلی را نصب کنید، دارایی‌هایتان سریعتر از آنچه فکر می‌کنید ناپدید می‌شوند.
بنابراین برای جلوگیری از چنین کلاهبرداریهایی، هرگز روی لینک‌های تبلیغاتی جستجو کلیک نکنید. این کلاهبرداریها در کیف پول‌های سرد و گرم رایج است. اگر می‌خواهید کیف پول‌های خصوصی را نصب کنید، به وب سایت‌های رسمی آنها بروید. می‌توانید از طریق لینک‌هایی که در برخی از کانال‌های اینفلوئنسرهای خوب یوتیوب آمده است، از وب‌سایت‌های رسمی آنها دیدن کنید. هنگامی که کیف پول‌ها را دیدید و نصب کردید، می‌توانید آنها را برای استفاده در آینده نشانه‌گذاری کنید. این راه یکی از روش‌های مطمئن است.
تشخیص کلاهبرداری در حوزه ارز دیجیتال
- عدم شفافیت: اگر تیم پروژه در مورد هویت، مکان یا نحوه استفاده از وجوه سرمایه‌گذاران شفاف نباشد، این عمل می‌تواند یک هشدار باشد.
- وبسایت غیرحرفه‌ای: وب‌سایتی که عجولانه، غیرحرفه‌ای یا حاوی خطاهای گرامری زیاد باشد، یک زنگ خطر است.
- طرح‌های پامپ و دامپ: اگر قیمت یک کوین به‌طور ناگهانی افزایش یابد و پس از تبلیغات ناگهانی به‌سرعت کاهش یابد، ممکن است یک طرح پامپ‌و‌دامپ کلاهبرداری و اسکم باشد.
- وعده‌های غیرواقعی و غیرعقلانی: اگر پروژه‌ای وعده بازدهی غیرمعمول بالایی از سرمایه‌گذاری شما را می‌دهد یا سود خاصی را تضمین می‌کند، احتمالا کلاهبرداری است.
- کمبود اطلاعات: اگر وبسایت پروژه یا وایت پیپر اطلاعات کافی در مورد تیم، فناوری، محصول یا نقشه راه ارائه نکند، می‌تواند نشانه‌ای از کلاهبرداری باشد.
- اعضای تیم مشکوک: اگر اعضای تیم سابقه مشارکت در کلاهبرداری داشته باشند یا در زمینه‌ای که ادعا می‌کنند تجربه کافی نداشته باشند، می‌تواند نشانه‌ای از کلاهبرداری باشد.
- فشار برای سرمایه‌گذاری: اگر پروژه به شما فشار می‌آورد که سریع سرمایه‌گذاری کنید بدون اینکه زمان کافی برای انجام تحقیقات خود به شما بدهد، می‌تواند نشانه‌ای از کلاهبرداری و اسکم بودن آن باشد.
- تأییدیه‌های جعلی: اگر پروژه ادعا می‌کند که توسط افراد یا سازمان‌های معتبر تأیید شده است اما هیچ مدرکی برای حمایت از این ادعاها وجود ندارد، ممکن است یک کلاهبرداری باشد.
