توکن ارز دیجیتال چیست ؟
توکن ارز دیجیتال چیست ؟ در سال‌های اخیر افراد زیادی با هدف کسب سود وارد بازار ارز دیجیتال شدند. این بازار پرنوسان هرچند با سودهای زیادی همراه است، اما برخی نیز متحمل ضررهای مالی زیادی می‌شوند. یکی از مهم‌ترین دلایل عدم موفقیت در این بازار، عدم داشتن دانش کافی در این حوزه است. بازار رمزارزها نیز مانند سایر بازارها دارای اصطلاحات مخصوص به خود است. متاسفانه افراد زیادی هستند که با این اصطلاحات چندان آشنا نیستند و به درستی کاربرد آنها را نمی‌دانند. یکی از اصطلاحات دنیای ارزهای دیجیتال، Token است که گاهی به اشتباه به جای کوین یا اشاره به برخی از انواع ارز دیجیتال استفاده می‌شود. در ادامه با ایرانکس همراه باشید تا این موضوع را بیشتر بررسی کنیم.
توکن (Token) چیست؟
به طور کلی توکن (Token) شکلی از دارایی رمزنگاری شده یا کریپتو (Crypto) است که عموماً روی یک شبکه بلاک چین قرار دارد. با این حال تعاریف مختلفی برای توکن ارائه می‌شود که بسته به نوع نگاهمان می‌توانند درست باشند. در ادامه این تعاریف را هم باهم مرور می‌کنیم:
- در بازار ارزهای دیجیتال، یک «توکن» ارز دیجیتالی است که بلاک چین مستقل خود را ندارد و روی شبکه‌های دیگر (مانند شبکه بلاک چینی اتریوم) جابه‌جا می‌شود.
- امروز به هر ارز دیجیتالی که در بازار وجود دارد توکن می‌گویند. هر واحد ارزی مستقل در یک شبکه می‌تواند توکن در نظر گرفته شود. با این تعریف، اتر (ETH)، ارز دیجیتال بومی شبکه اتریوم هم یک توکن محسوب می‌شود، اما در بازار اتر را یک کوین در نظر می‌گیرند.
کاربردهای توکن
- پرداخت: یکی از اصلی‌ترین کاربردهای توکن‌ها، پرداخت است و کاربران می‌توانند پرداخت‌های خود را با استفاده از توکن‌ها انجام دهند.
- ساخت پول دیجیتال: وقتی شما با استفاده از توکن‌ها می‌توانید پرداخت انجام دهید و سرمایه‌گذاری کنید، پس می‌شود با آنها پول هم ساخت!
- سرمایه‌گذاری: شاید بیشتر کاربران ارزهای دیجیتال توکن‌ها را با این کاربرد بشناسند. سرمایه‌گذاری با هدف کسب سود از نوسانات یکی از کاربردهای گسترده توکن‌هاست.
- احراز و مدیریت هویت: از آنجایی که توکن‌ها ویژگی‌های رمزنگاری دارند، می‌توان از آنها برای احراز هویت و مدیریت امن هویت استفاده کرد.
- رأی‌گیری: هر توکن می‌تواند به‌عنوان یک شناسه منحصربه‌فرد روی بلاک چین ثبت شود و کسی نمی‌تواند نتایج آن را تغییر دهد؛ از همین رو یک گزینه ایدئال برای رأی‌گیری به حساب می‌آیند.
- دیفای: وقتی همه این ویژگی‌ها را باهم ترکیب کنیم، توکن بهترین گزینه برای فعالیت کاربران در فضای دیفای (DeFi) خواهد بود.
انواع استاندارد ساخت توکن
- ERC-۲۰ یک استاندارد توکن مثلی است که برای شبکه اتریوم طراحی شده است. این استاندارد ویژگی‌های اساسی مانند انتقال، ذخیره و قراردادهای هوشمند را تعریف می‌کند.
- BEP-۲۰ یک استاندارد است که برای شبکه زنجیره هوشمند بایننس (BSC) طراحی شده است. این استاندارد مشابه ERC-20 است و ویژگی‌های مشابهی را ارائه می‌دهد.
- ERC-۷۲۱ یک استاندارد توکن غیرمثلی است که برای شبکه اتریوم طراحی شده است. این استاندارد ویژگی‌های اساسی مانند مالکیت، هویت و منحصربه‌فرد بودن را تعریف می‌کند.
- ERC-۱۱۵۵ یک استاندارد توکن چندمنظوره است که برای شبکه اتریوم طراحی شده است. این استاندارد امکان ایجاد توکن‌های مثلی و غیرمثلی را در یک قرارداد هوشمند فراهم می‌کند.
- TRC۲۰ یک استاندارد محبوب برای ایجاد توکن‌های مثلی در شبکه ترون است. این استاندارد ویژگی‌های اساسی مورد نیاز برای ایجاد توکن‌های مثلی را فراهم می‌کند و به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا توکن‌های خود را به‌طور ایمن و کارآمد ایجاد و استفاده کنند.
- یکی از محبوب‌ترین استانداردهای ساخت توکن در سولانا، استاندارد SPL است. SPL یک استاندارد متن‌باز است که توسط بنیاد سولانا توسعه یافته است. این استاندارد ویژگی‌های اساسی مورد نیاز برای ایجاد توکن‌های مثلی و غیرمثلی را فراهم می‌کند.
آشنایی با ویژگی های توکن
توکن‌ها انواع مختلفی دارند که می‌توانند ویژگی‌های متفاوتی از خود بروز دهند. اما به طور کلی توکن‌ها دارای برخی ویژگی‌های عمومی هستند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
- بلاکچین اختصاصی ندارد.
- تراکنش‌ها به صورت غیرمتمرکز و با اجماع اعتبارسنج‌های شبکه انجام می‌شود.
- به عنوان روش پرداخت استفاده می‌شوند.
- برای سرمایه‌گذاری مناسب هستند.
- ساخت آنها آسان و بدون نیاز به دانش برنامه نویسی است.
- معمولا از طریق فرایند عرضه اولیه (ICO) ایجاد، توزیع و به گردش در می‌آیند.
- توکن‌ها با کدهای رایانه‌ای خوداجرا (self-executing) پیاده‌سازی می‌شوند؛ به همین دلیل بدون پلتفرم شخص ثالث می‌توانند فعالیت کنند.
انواع توکن ارز دیجیتال
توکن‌ها بر حسب نوع به چند دسته گوناگون تقسیم می‌شوند. دسته‌بندی‌های مختلفی برای توکن‌ها وجود دارد، اما در حالت کلی Tokenها را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
توکن ارز دیجیتال با ارزش ثابت (Stablecoin)
استیبل کوین نوعی از ارزهای دیجیتال است که نوسان قیمت سایر رمزارزها را ندارد. هدف از طراحی استیبل کوین در امان نگه داشتن کاربران از نوسان ذاتی در قیمت ارزهای دیجیتال است. استیبل کوین‌ها بر اساس نوع پشتوانه‌ای که دارند به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
با پشتوانه فیات: پشتوانه این نوع از توکن‌های ثابت، ارزهای فیات مانند دلار و گاها واحدهای پولی رایج برخی از کشورهای جهان است.
با پشتوانه کالا: ارزش برخی از توکن‌های با ارزش ثابت به فلزهایی مانند طلا یا نقره وابسته است. این نوع از توکن‌ها به عنوان ذخیره ارزش هم می‌توانند به شمار بروند و نسبت به سایر Stablecoin ها از قابلیت نقد شوندگی بیشتری برخوردار هستند.
با پشتوانه کریپتوکارنسی: این نوع از استیبل کوین‌ها توسط سایر ارزهای دیجیتال مانند اتریوم پشتیبانی می‌شوند.
بدون پشتوانه: این دسته از استیبل کوین‌ها از هیچ دارایی به‌عنوان پشتوانه استفاده نمی‌کنند و از الگوریتم‌هایی مشخص برای ثابت نگه داشتن قیمت آنها استفاده می‌شود.
تتر در حال حاضر به عنوان محبوب‌ترین استیبل کوین بازار شناخته می‌شود و رتبه سوم بازار را به خود اختصاص داده است.
توکن ارز دیجیتال کاربردی (Utility Token)
Tokenهای کاربردی نوع محبوبی از نمونه‌های قابل تعویض هستند که به تعداد محدودی عرضه می‌شوند و از آنها می‌توان برای پرداخت هزینه‌ها، خرید کالا و دریافت خدمات در یک یا چند پروژه خاص استفاده کرد.
معروف‌ترین نمونه Token کاربردی اتر است که تمام تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند را در شبکه اتریوم تامین می‌کند. همانطور که قبلاً گفتیم اتریوم را می‌توان به عنوان وسیله پرداخت استفاده کرد، با این حال، هدف اصلی آن استفاده در بلاک چین است.
توکن ارز دیجیتال اجتماعی (Social Tokens)
Tokenهای اجتماعی نوع بسیار جالبی از دارایی هستند که اخیراً در فضای رمزنگاری محبوبیت زیادی به دست آورده‌اند. همچنین باعث شده‌اند تا مردم با مفهوم Token بیشتر آشنا شوند. توکن‌های اجتماعی توسط اعتبار یک فرد، برند، باشگاه ورزشی یا هر جامعه‌ای پشتیبانی می‌شود. از آنها می‌توان به‌عنوان توکن‌های طرفداری (Fan Token) برای خرید محتوای اضافی، کالاها یا فقط برای حمایت از جامعه مورد علاقه استفاده کرد.
وقتی کاربر روی سکه‌های اجتماعی سرمایه‌گذاری می‌کند در واقع، در یک جامعه سرمایه‌گذاری می‌کند، با این انتظار که این جامعه در طول زمان رشد کرده و ارزشمندتر خواهد شد.
توکن‌های اوراق بهادار (Security token)
در مقابل جمع‌آوری پول با Tokenهای کاربردی، سایر ICOها تصمیم گرفتند که کمپین‌های جمع‌آوری سرمایه را به صورت آشکار اعلام کنند و از مقررات پیروی کنند. اینگونه بود که توکن‌های امنیتی متولد شدند. در اصل یک گواهی سهام دیجیتال است که مالکیت دارنده آن را روی بلاکچین ثبت می‌کند.
توکن حاکمیتی (Governance token)
توکن حاکمیتی نوعی دارایی رمزنگاری است که به دارندگان آن حق تصمیم‌گیری در مورد پروتکل پروژه، محصول و ویژگی‌های آن را اعطا می‌کند. دارندگان می‌توانند بر تصمیم‌گیری‌های درون پروژه مانند پیشنهاد یا تصمیم‌گیری در مورد ویژگی‌های جدید، تغییر مدل‌های توزیع Token و حتی بازسازی خود سیستم حاکمیتی تأثیر بگذارند.
توکن پرداخت (Payment token)
هدف از ایجاد این نوع توکن، پرداخت هزینه خدمات و کالا است. دارندگان این ارزها می‌توانند با استفاده از توکن پرداخت در فضای اینترنت محصولات مورد نظر خود را بخرند و یا هزینه لازم را برای دریافت خدمات خاص را با پرداخت کنند.
رپد توکن (Wrapped token)
رپد توکن‌ها یا توکن رپ شده نوعی از ارزهای دیجیتال هستند که قابلیت همکاری بین بلاکچین‌هایی مانند بیت کوین و اتریوم را ارتقا می‌دهند. در واقع می‌توان گفت این نوع از توکن‌ها نوعی پل بلاکچینی یا بریج به شمار می‌روند. رپد بیت‌کوین و رپد اتریوم از نمونه‌های بسیار معروف این دسته از ارزهای دیجیتال هستند.
ارزش Wrapped Token به توکنی است که متعلق به بلاکچین دیگری است. در واقع می‌توان گفت ارزش توکنی که روی بلاکچین مقصد راه اندازی می‌شود با ارزش توکنی که روی شبکه مبدا قرار گرفته است همواره برابری می‌کند. بیشترین کاربرد این دسته از ارزهای دیجیتال در حوزه دیفای (DeFi) است.
