وایت پیپر چیست؟
اگر به تازگی وارد بازار رمز ارزها شده‌اید، حتما در گوشه و کنار اخبار و مقالات با کلمه وایت پیپر یا همان سپیدنامه (White Paper) برخورد کرده‌اید. اما وایت پیپر چیست و چه کاربردی دارد؟ برگردان این کلمه به فارسی شاید در نگاه اول کمی عجیب به نظر برسد اما سپیدنامه گزارش یا راهنمایی است که به صورت جامع خوانندگان را در مورد یک مسئله پیچیده آگاه می‌کند. وایت پیپر به خوانندگان کمک می‌کند تا مسئله‌ای را درک، حل یا در مورد آن تصمیم بگیرند؛ البته باید بدانید که این اصطلاح مخصوص به دنیا کریپتو و ارزهای دیجیتال نیست و خیلی قبل از اینکه وارد این دنیا شود در بازارهای مالی و دولت‌ها استفاده زیادی داشته است. در ادامه به طور کامل تعریف کنیم که وایت پیپر چیست و چرا باید از آن استفاده کرد با ایرانکس همراه باشید.
وایت پیپر (White Paper) چیست؟
بطور کلی، وایت پیپر یک گزارش یا راهنمایی است که خوانندگان را درباره یک موضوع یا مسئله خاص آگاه می‌کند. برای نمونه، دولوپرها می‌توانند یک White paper در مورد نرم‌افزار خود ایجاد نمایند تا کاربران اطلاعات بسیار مناسبی در مورد پروژه مربوطه به دست بیاورند.
در بخش بلاکچین، White paper یک سند به شمار می‌رود که به مشخص کردن ویژگی‌های اصلی و اطلاعات فنی یک کریتپو یا پروژه بلاکچین خاص کمک می‌کند. اگرچه بسیاری از وایت پیپرها بر روی یک سکه یا توکن تمرکز دارند، اما ممکن است بر اساس انواع مختلفی از پروژه‌ها مانند یک پلتفرم مالی غیرمتمرکز (DeFi) یا یک بازی Pay to earn، بنا شده باشند.
وایت پیپر می‌تواند اطلاعات اساسی را به صورت آمار و نمودار کلی ارائه کند. همچنین، وایت پیپر می‌تواند ساختار حاکمیت پروژه، کسانی که در آن کار می‌کنند و برنامه‌های توسعه کنونی و آینده (به عنوان مثال، نقشه راه) را توضیح دهد.
با این حال، هیچ روش رسمی برای تهیه وایت پیپر وجود ندارد. بهتر است وایت پیپر به صورت بی‌طرف تهیه شود تا پروژه و اهداف آن به طور واضح نمایان گردند. کاربران همواره باید نسبت به وایت پیپرهایی که از زبان متقاعد کننده استفاده نمی‌کنند یا پروژه‌هایی که بیش از حد وعده می‌دهند (بدون ارائه اطلاعات کافی) هوشیاری داشته باشند. این مورد برای پاسخ به پرسش «وایت پیپر چیست» اهمیت دارد.
وایت پیپرهای دنیای کریپتو کارنسی معمولاً به عنوان یک بیزینس پلن برای پروژه‌های رمزنگاری در نظر گرفته می‌شوند. این بدان دلیل است که آن‌ها به سرمایه‌گذاران اطلاعات جامعی از پروژه را ارائه می‌دهند. اما برخلاف بیزینس پلن‌ها، وایت پیپرها معمولاً قبل از راه‌اندازی پروژه منتشر می‌شوند. بنابراین، وایت پیپر معمولاً نقطه شروعی است که در آن یک پروژه رمزنگاری جهت و هدف ایده خود را مشخص می‌کند.
چرا وایت پیپرها مهم هستند؟
وایت پیپرها در جامعه رمزارزها اهمیت زیادی دارند. اگرچه هیچ استاندارد خاصی برای ساخت وایت پیپرها وجود ندارد، اما وایت پیپرها به عنوان چارچوبی برای تحقیق درباره پروژه‌های رمزارزی به کار می‌روند. توصیه کلی این است که تحقیق درباره رمزارزها با خواندن وایت پیپر پروژه آغاز شود. کاربران می‌توانند با استفاده از وایت پیپرها، مشکلات پروژه‌های مختلف را شناسایی کنند. علاوه بر این، آن‌ها به کاربران این امکان را می‌دهند تا ببینند آیا پروژه به برنامه‌ها و اهداف اصلی خود پایبند است یا خیر.
وایت پیپرها با افشای اطلاعات کلیدی پروژه، شفافیت و برابری را فراهم می‌کنند. اشخاص و نهادهای مختلف می‌توانند از وایت پیپرها بهره‌برداری نمایند. به عنوان مثال، سرمایه‌گذاران می‌توانند با استفاده از آن‌ها تصمیمات سرمایه‌گذاری بهتری بگیرند و توسعه‌دهندگان می‌توانند درباره مشارکت خود در پروتکل مدنظرشان تصمیم‌گیری کنند. به طور مشابه، هر فردی می‌تواند با خواندن وایت پیپر، با اطمینان به سمت شرکت در پروژه‌های کریپتو کارنسی گام بردارد.
تاریخچه اولین وایت پیپر
همانطور که اشاره کردیم اولین کاغذ سفید در پروژه‌های ارز دیجیتال به بیت کوین باز می‌گردد و در سال ۲۰۰۸ منتشر شد. تمامی عملکرد مربوط به پروژه بیت کوین در این سند به ساده‌ترین شیوه ممکن بیان شده تا سرمایه گذاران با دید وسیع، سرمایه گذاری خود را آغاز کنند. پس از انتشار وایت پیپر بیت کوین، بسیاری دیگر از پروژه‌ها تصمیم گرفتند تا سپیدنامه‌های خود را به طور عمومی منتشر کنند. در گذشته، این سپیدنامه‌ها اهمیت امروزی را نداشتند ولی در حال حاضر، روزبه‌روز به این میزان اهمیت افزوده می‌شود.
ویژگی‌های وایت پیپر
سپیدنامه‌ها باید بر اساس یک سری ویژگی‌ها نوشته شوند تا یک سپیدنامه خوب و درست به حساب آیند. از این رو، برخی از این ویژگی‌ها شامل:
- مقدمه باید کامل، جامع و جذاب باشد تا مخاطب برای خواندن ادامه وایت پیپر جذب شود.
- به طراحی سپیدنامه دقت کنید.
- وایت پیپر را در قالب عمودی بنویسید.
- لطفا در سپیدنامه نظرات شخصی خود را بیان نکنید. تمام مطالب گفته شده در وایت پیپر باید بر اساس واقعیت باشد تا مخاطب به طور دقیق با نحوه فعالیت پروژه آشنا شود.
- از قلم قوی در نوشتن وایت پیپر استفاده کنید. متن سپیدنامه باید روان و روایت گونه باشد.
- وایت پیپر را در قالب “PDF” بر روی وب سایت مورد نظر آپلود کنید.
- مطالب داخل سپیدنامه را به طور آموزشی بنویسید تا سطح علم و آگاهی مخاطب بالا رود.
- تعداد صفحات استاندارد یک سپیدنامه باید ۶ صفحه تا ۵۰ صفحه باشد. سعی کنید از ۶ صفحه کمتر نشود.
- شکل و نمودار را در سپیدنامه فراموش نکنید. مخاطبان به وایت پیپر دارای تصویر، بیشتر توجه می‌کنند.
یک وایت پیپر شامل چه بخش‌هایی می‌شود؟
یک وایت پیپر استاندارد و کامل، شامل بخش‌های زیر است:
چکیده (Abstract)
در قسمت چکیده، یک دید کوتاه اما کلی از پروژه و بخش‌های پیش‌رو به شما ارائه خواهد شد. در حقیقت، وظیفه چکیده این است که شما را به مطالعه ادامه مطلب ترغیب کند و کنجکاوی شما را در خصوص جزئیات پروژه برانگیزد.
مقدمه (Introduction)
در قسمت مقدمه معمولاً مطالب پایه‌ای مانند ماهیت بلاک چین و ارزهای دیجیتال و مزایای آن‌ها گنجانده می‌شود و همچنین بازاری که این ارز دیجیتال قصد ورود به آن را دارد نیز در همین قسمت معرفی خواهد شد.
تعریف مشکل (Problem)
این قسمت جزئیات بیشتری را در خصوص بازار هدف پروژه در اختیار کاربران قرار می‌دهد و با دقت بیشتری چالش‌های موجود در این صنعت (صنعت ارزهای دیجیتال) را بررسی می‌کند. این چالش‌ها می‌توانند از نوع فنی و یا مربوط به نوع مدیریت کسب‌وکارها در این حوزه باشند. راه‌حل‌های فعلی هم که برای مقابله با این چالش‌ها در نظر گرفته شده‌اند در این قسمت عنوان شده و تیم توسعه‌دهنده، دلایل خود را برای کافی نبودن راه‌حل‌های موجود بیان می‌کند.
توضیح محصول (Description)
در این قسمت می‌توانید توضیح محصول معرفی‌شده را (از زبان توسعه‌دهنده یا توسعه‌دهندگان آن) مطالعه کنید و دریابید که این پلتفرم، محصول یا سرویس دقیقاً چه کاری را انجام می‌دهد، عملکرد آن به چه شکل است و چگونه خواهد توانست مشکلات عنوان‌شده را برطرف کند.
جزئیات فنی (Technical Details)
در این قسمت از گزارش، شما جزئیات فنی مربوط به بلاک چین پروژه موردنظر را خواهید یافت. مواردی از جمله توضیح دقیق و فنی شیوه توسعه محصول، مشخصات فنی آن و روش توسعه و عرضه کوین یا توکن دیجیتال آن از جمله مواردی هستند که در این قسمت از سند با آن‌ها مواجه خواهید شد.
توکن (Token)
این قسمت به‌طور کامل به کوین یا توکن دیجیتال پروژه اختصاص دارد. با مطالعه این قسمت پی خواهید برد که این کوین یا توکن‌های دیجیتال جدید قرار است چه عملکردی داشته باشند، چه سازوکاری برای عرضه آن‌ها در نظر گرفته شده است و وجود آن‌ها چه نفعی را برای کاربران این پروژه و در مقیاس بزرگ‌تر، جامعه ارزهای دیجیتال به‌همراه خواهد داشت.
جزئیات مربوط به عرضه عمومی
اگر این وایت پیپر در راستای فروش یک توکن خاص نوشته شده باشد، اطلاعات مربوط به عرضه عمومی آن نیز در آن گنجانده خواهد شد. نکاتی همچون زمان راه‌اندازی و عرضه بخش‌های مختلف محصول، طرح‌های تشویقی، جزئیاتی در خصوص افراد واجد (و فاقد) شرایط برای سرمایه‌گذاری بر روی محصول، شیوه استفاده از سرمایه جذب‌شده و نقشه راه پروژه از جمله مواردی هستند که در این قسمت به آن‌ها دسترسی خواهید داشت.
معرفی تیم توسعه‌دهنده
در قسمت‌های انتهایی معمولاً اطلاعاتی در خصوص بنیان‌گذاران پروژه و توسعه‌دهندگان ارشد آن نیز وجود دارد. یک تیم قوی و باتجربه، یکی از ارکان اصلی موفقیت در هر پروژه ارز دیجیتالی است. به همین علت، وجود این بخش در وایت پیپر اهمیت زیادی دارد (و توصیه می‌کنیم حتماً آن را مطالعه کنید). در این قسمت شما می‌توانید سوابق تخصصی هریک از اعضای پروژه را بیابید و با نقشی که در پروژه فعلی ایفا می‌کنند آشنا شوید.
جمع‌بندی (Conclusion)
یک وایت پیپر خوب در نهایت با یک نتیجه‌گیری به اتمام می‌رسد. در قسمت نتیجه‌گیری، خلاصه‌ای از نکات اصلی پروژه ذکر می‌شود و در صورتی که عرضه عمومی توکن در شرف وقوع باشد، این مسئله در همین قسمت یادآوری خواهد شد تا افراد علاقه‌مند، فرصت مشارکت را از دست ندهند.
دیدگاه‌ها