آیا بیت کوین می‌تواند بانک‌های مرکزی را از بین ببرد؟
آیا بیت کوین می‌تواند بانک‌های مرکزی را از بین ببرد؟ هدف اولیه بیت کوین و چشم‌انداز اصلی آن در زمان راه‌اندازی، ارائه سیستمی جدید و نوین به شکل غیرمتمرکز برای انجام امور و عملیات مالی بین افراد بود. این سیستم، معنای متفاوتی به تراکنش‌ها داد و آن‌ها را به‌طور کامل متحول کرد. Bitcoin به‌دنبال مبارزه با تمرکزگرایی در این حوزه است، اما آیا می‌تواند بانک‌های مرکزی را از بین ببرد؟ در این مقاله از بلاگ ایرانکس علاوه‌بر آشنایی با BTC، رابطه میان بیت کوین و بانک ها را بررسی و جایگاه بانک‌های مرکزی در اقتصاد را تحلیل می‌کنیم. با ما همراه باشید.
آشنایی با ارز دیجیتال بیت کوین (BTC)
بیت کوین به‌عنوان نخستین و ارزشمندترین ارز دیجیتال بازار کریپتو شناخته می‌شود. این کوین در سال 2009 با هدف ارائه بستری برای تراکنش‌ها و امور مالی راه‌اندازی شد. اولین‌بار در سال 2008، فرد یا گروهی از افراد با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) این ارز را در قالب یک وایت پیپر (Whitepaper) توصیف کردند.
Bitcoin یک ارز آنلاین پایاپای (Peer-to-Peer) است؛ بدین معنا که تمام تراکنش‌ها بدون هیچ‌گونه واسطه یا نیاز به مجوز، به‌طور مستقیم میان دو طرف در شبکه انجام می‌شوند. به نقل از ناکاموتو، هدف از خلق بیت کوین فراهم کردن امکان انجام پرداخت‌های آنلاین بدون دخالت موسسات و نهادهای مالی بود.
شبکه این ارز جهت تامین و حفظ امنیت خود به مکانیزم اجماع گواه کار (Proof of Work) وابسته است. در این الگوریتم، ماینرها در تایید تراکنش‌ها و برقراری فعالیت بلاک چین نقش دارند و در ازای آن، پاداشی در قالب BTC دریافت می‌کنند. این مکانیزم از سوی بسیاری از کارشناسان به‌دلیل مصرف انرژی بالای خود، هدف انتقاد قرار می‌گیرد.
راجر ور (Roger Ver)، یکی از طرفداران و سرمایه‌گذاران اولیه بیت کوین و مدیرعامل سابق وب‌سایت Bitcoin.com در رابطه با این ارز گفته:
بیت کوین، مهم‌ترین اختراع پس از اینترنت در تاریخ است.
پنج دلیل برتری بیت کوین بر سیستم‌های مالی سنتی
ساتوشی ناکاموتو بیت کوین را در سال ۲۰۰۸ عرضه کرد. بی‌شک، بحران مالی آن سال یکی از انگیزه‌های اصلی او برای ایجاد سیستم مالی عادلانه‌تر برای تمام افراد بود. سیستم بانکی فعلی به سود اقلیتی معدود و به بهای سرکوب اکثریت کار می‌کند. از بانک‌های مرکزی گرفته تا بانک‌های خصوصی، سیستم مالی فعلی شفاف نیست و منافع بسیاری افراد را در نظر نمی‌گیرد.
درمقابل، بیت کوین سردمدار تغییر پارادایم عظیمی است. با شبکه بیت کوین، برای اولین‌بار بدون نیاز به واسطه‌ای که غیرمنصفانه به شما دستور بدهد چه کاری انجام دهید، می‌توانید از ثمره کارتان لذت ببرید. فرصت منحصربه‌فرد بیت کوین برای منِ (سارل) نویسنده این مسئله را به‌خوبی روشن می‌کند که این فناوری یگانه درنهایت بانک‌ها را از میدان به‌در خواهد کرد. در‌ادامه، پنج دلیلی را بررسی می‌کنم که به‌نظرم نویدبخش پیروزی بیت کوین هستند.
بیت کوین به شما اجازه می‌دهد در هرزمانی از ثمره کارتان لذت ببرید
شبکه بیت کوین همیشه در حال کار است. با استفاده از این سیستم، می‌توانید بدون هیچ‌گونه محدودیتی تراکنش انجام دهید. اگر قصد دارید آخر هفته تراکنشی مالی با یکی از دوستانتان در آن سوی دنیا انجام دهید، با بیت کوین دیگر نیازی نیست منتظر بمانید تا بانک‌ها دوباره از شنبه هفته بعد شروع به کار کنند.
نکته شگفت‌انگیز دیگر این است که دوست شما بیت کوینی که برایش ارسال می‌کنید، تنها در چند دقیقه دریافت می‌کند. درمقابل، سیستم‌های پرداخت بین‌بانکی همچون سوئیفت (SWIFT) شما را ملزم می‌کنند بین دو تا پنج روز صبر کنید. در دنیایی که همه‌چیز پیوسته در حال سریع‌ترشدن است، نمی‌توان تصور کرد که برای انتقال پول در سرتاسر جهان مجبور شوید چندین روز منتظر بمانید.
پذیرش تأخیر در تراکنش‌های بین‌المللی برای نسل جوان و نوجوان، یعنی متولدان بعد از دهه ۱۹۹۰، دشوارتر است؛ بنابراین، بیت کوین می‌تواند به انتخاب اول آن‌ها تبدیل شود. درواقع، در جهانی که همه‌چیز به‌سمت دیجیتالی‌شدن پیش می‌رود، استقبال از بیت کوین امری اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
بیت کوین به شما اجازه می‌دهد از سرمایه خود با پرداخت کارمزد اندک استفاده کنید
باید به این نکته نیز اشاره کنیم که کارمزد تراکنش‌ها عمدتاً به تعداد تراکنش‌هایی بستگی دارد که در صف پردازش هستند. درواقع، اگر شبکه اشباع باشد، مجبور می‌شوید کارمزد تراکنش‌ها را افزایش دهید تا ماینرها تشویق شوند تراکنش شما را در بلاک بعدی بگنجانند. این مشکل در بلاک چین بیت کوین با طراحی شبکه لایتنینگ (Lightning Network) رفع شده است.
شبکه لایتنینگ کارمزد تراکنش‌ها را تقریباً به صفر رسانده و سرعت پردازش تراکنش‌ها را بسیار افزایش داده است. به‌عبارت‌دیگر، شبکه لایتنینگ که پذیرش آن به‌طورپیوسته در حال رشد است، می‌تواند راه‌حل آینده برای پذیرش انبوه بیت کوین به‌عنوان واسطه پرداخت در زندگی روزمره افراد به‌شمار رود.
دلیل برتری بیت کوین : به شما امکان می‌دهد که ثمره کارتان را با خیال راحت ذخیره کنید
حق پس‌انداز یکی از حقوق اساسی بشر است. شما سخت کار می‌کنید و حق دارید انتخاب کنید که با ثمره کار خود چه کنید. متأسفانه سیستم مالی فعلی موذیانه شما را مجبور می‌کند که پول خود را برای چیزهای غیرضروری‌ای خرج کنید که به آن‌ها احتیاجی ندارید. دلیل آن ساده و غم‌انگیز است: اگر با استفاده از سیستم فعلی پس‌انداز کنید، تورم پولی بی‌پایان ارزهای فیات قدرت خریدتان را به‌شدت کاهش می‌دهند. ارزهای فیات را به‌گونه طراحی کرده‌اند که خرج و دوباره چاپ شوند.
درمقابل، تعداد واحدهای بیت کوین محدود است و این ویژگی به‌تنهایی می‌تواند ورق را به‌نفع بیت کوین برگرداند. هنگامی‌که ثمره زحمات خود را در شبکه بیت کوین سرمایه‌گذاری می‌کنید، از این مسئله می‌توانید مطمئن باشید که ۱ واحد بیت کوین امروز همیشه برابر با ۱ واحد کوین از ۲۱میلیون واحد است، چه امروز، چه در ۱۰ یا ۲۵ یا ۵۰ سال آینده. با دانستن این نکته می‌توانید با خیال راحت در شبکه بیت کوین پس‌انداز کنید؛ زیرا قدرت خرید شما در این شبکه ثابت باقی خواهد ماند.
دلیل برتری بیت کوین : از حریم خصوصی شما محافظت می‌کند
در سیستم مالی فعلی، باید برای تراکنش‌های مالی‌تان به بانک و گمرک و سایر نهادهای دولتی حساب پس دهید و با اسناد و مدارک آن‌ها را مجاب کنید که پولتان صرف فعالیت‌های غیرقانونی نمی‌شود. درواقع، در سیستم‌های سنتی پول دست شماست؛ اما باید طبق قوانینی از آن استفاده کنید که متعلق به خودتان نیست؛ آن‌هم قوانینی که مدام در حال تغییر هستند. درمقابل، با بیت کوین قوانین بازی از قبل شناخته شده‌اند و هرگز تغییر نمی‌کنند. ثبات پروتکل بیت کوین در دنیایی که تا این اندازه نامطمئن و بی‌ثبات است، ویژگی منحصربه‌فردی به‌شمار می‌آید.
بیت کوین به شما آزادی می‌دهد که طبق خواسته‌ها و شرایط خود زندگی کنید
باتوجه‌به آنچه گفتیم، بیت کوین سه آزادی اساسی برایتان به‌ارمغان می‌آورد:
- آزادی دریافت بیت کوین
- آزادی ارسال بیت کوین
- آزادی نگه‌داری (هودل‌کردن) بیت کوین
شما این آزادی را در هرزمان دراختیار دارید. بدین‌ترتیب، بیت کوین به شما امکان می‌دهد که طبق خواسته‌ها و شرایطتان زندگی کنید. به‌همین‌دلیل، می‌توانیم بگوییم دستاورد اصلی بیت کوین قدرت است. تا زمانی‌که کلیدهای خصوصی مرتبط با بیت کوین‌هایتان را در دست داشته باشید، هیچ‌کس نمی‌تواند دارایی‌هایتان را از شما بگیرد یا اجازه ندهد به شیوه دلخواهتان آن را خرج کنید.
بنابراین، بیت کوین می‌تواند تغییر پارادایم گسترده‌ای درمقایسه‌با سیستم بانکی فعلی باشد، جایی که در آن شما به‌نوعی برده هستید. واژه «برده» ممکن است اندکی افراطی به‌نظر برسد؛ اما حس برده‌بودن دقیقاً هنگامی به ما دست می‌دهد که بانکداران و نهادهای قدرت برخی از تراکنش‌هایمان را به‌دلایلی کاملاً خودسرانه ممنوع می‌کنند. با بیت کوین شما دوباره صاحب پول خود خواهید بود.
آیا بیت کوین می‌تواند بانک‌های مرکزی را از بین ببرد؟
تا اینجای مطلب به ارز دیجیتال BTC پرداختیم، جایگاه بانک‌های مرکزی را بررسی کردیم، چگونگی تاثیر Bitcoin بر آن‌ها را شرح دادیم و از ارتباط بیت کوین و بانک ها نوشتیم.
همانطور که مطالعه کردید، این ارز سیستم کاملا جدید و متفاوتی را در امور مالی به کاربران ارائه می‌دهد. سیستمی که مفهوم نوین غیرمتمرکز را به جهان معرفی کرد. به واسطه این مفهوم و این نوع از شبکه‌ها، تراکنش‌ها بدون دخالت سازمان‌ها و موسسات مالی انجام می‌شوند.
چنین امکانی در سیستم‌های سنتی وجود ندارد و تمام تراکنش‌ها و عملیات با نظارت یک نهاد متمرکز انجام می‌شوند. همین موضوع، بیت کوین را به ارزی بسیار جذاب برای خیلی از کاربران تبدیل می‌کند. بااین‌حال، آیا در واقعیت BTC می‌تواند بانک‌های مرکزی را از بین ببرد؟
درحال‌حاضر، نمی‌توان این امکان را برای بیت کوین تصور کرد؛ چراکه مقیاس‌پذیری آن هنوز به سطح لازم برای این امر نرسیده است. همچنین، ازآنجایی‌که سازمان متمرکز و ناظری برای بلاک چین‌ها وجود ندارد، برخی از کاربران در استفاده از آن مطمئن نیستند.
با وجود این موارد، اگر مشکلات و نقاط ضعف Bitcoin رفع شوند و این ارز به تکامل لازم برسد، می‌توان شانس پیروزی در رقابت با بانک‌های مرکزی را برای آن تصور کرد.
سخن پایانی
در این مقاله ابتدا با رمز ارز BTC آشنا شدیم، سپس جایگاه بانک‌های مرکزی در اقتصاد را شرح دادیم و ارتباط بیت کوین و بانک ها را بررسی کردیم.
آیا بیت کوین می‌تواند بانک‌های مرکزی را از بین ببرد؟ می‌توان گفت که Bitcoin رقیبی برای سیستم بانکی سنتی به شمار می‌رود؛ ویژگی‌های منحصربه‌فرد بیت کوین همچون تمرکززدایی و سرعت بالاتر در برخی از موارد، این ارز را به گزینه‌ای مطلوب برای انجام امور مالی تبدیل کرده‌اند. بااین‌حال، هنوز جای پیشرفت و تکامل برای نخستین ارز دیجیتال جهان وجود دارد و برخی از ضعف‌های این سیستم باید برطرف شوند تا بتوان آن را به جایگزینی برای بانک‌های مرکزی برشمرد.
در نهایت، می‌توان گفت که BTC پتانسیل ایجاد تحول در اقتصاد کشورها را دارد، اما این پتانسیل هنوز به عمل نرسیده است.
دیدگاه‌ها